?W trudniejszych czasach tylko uczciwe firmy mają szansę przetrwać?
Rozmowa z Mieczysławem Bąkiem, Prezesem Zarządu Fundacji
?Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym? KIG,
Przewodniczącym Komisji Ogólnopolskiej programu ?Przedsiębiorstwo Fair Play?
 To już XIV edycja programu ?Przedsiębiorstwo Fair Play?. Ideą programu jest propagowanie zasad społecznej Odpowiedzialności Biznesu w działalności gospodarczej. Proszę rozwinąć tę myśl?
? Biznes nie tylko tworzony jest przez ludzi ale przede wszystkim z myślą o ludziach i dlatego bez uwzględniania ich potrzeb nie mógłby się rozwijać. Cieszy zatem fakt, że coraz więcej przedsiębiorców zdaje sobie sprawę z tego, że prowadzenie biznesu to umiejętność reagowania na zmieniające się potrzeby otoczenia. Bez wątpienia pomocne staje się w tym włączanie zasad Społecznej Odpowiedzialności Biznesu w strategię działania firmy, tylko wówczas przedsiębiorstwa mają szansę zdobyć długotrwałą przewagę konkurencyjną na rynku oraz być postrzegane jako nowoczesne. Nie wystarczy jednak spełniać jedynie wszystkich wymogów formalnych i prawnych, bowiem Społeczna Odpowiedzialność Biznesu to działania dobrowolne, oparte na poszukiwaniu rozwiązań korzystnych zarówno dla przedsiębiorstwa jak i jego całego otoczenia, pracowników, klientów, kontrahentów i społeczności, w której funkcjonuje. Ze względu na dobrowolność takich działań, należy nie tylko do nich zachęcać, ale i takie zachowania promować. Dlatego jako organizatorzy postanowiliśmy od samego początku ? tj. od 1998 roku ? wspierać takie działania poprzez promowanie dobrych przykładów a następnie ich nagradzanie.
Chciałbym także zaznaczyć, że oprócz tych działań społecznie odpowiedzialnych, staramy się przede wszystkim zachęcić przedsiębiorców do bycia etycznymi przedsiębiorcami. Pierwszym krokiem do stosowania norm etycznych jest ich poznanie a także przyjęcie systemu wartości, których zobowiązujemy się w firmie przestrzegać. Te wartości nie powinny być narzucone przez kierownictwo, ale wynikać z dyskusji z pracownikami i innymi interesariuszami przedsiębiorstwa. Na bazie przyjętych wartości powinien być opracowany kodeks etyczny. Posiadanie Kodeksu nie oznacza automatycznie, że firma stosuje normy etyczne. Stosowanie norm etycznych wymaga całego programu etycznego, który obejmuje m.in. działania związane z trybem monitorowania przestrzegania zasad zawartych w Kodeksie a także systemy szkoleń i promocji wyjaśniających i popularyzujących zawarte w nim zasady.
Jak zrodził się pomysł na ?Przedsiębiorstwo Fair Play?? Jakie były jego początki?
? Program powstał w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w 1997 r. przez Polską Fundację Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw, na projekty dotyczące promocji kultury przedsiębiorczości w Polsce. Projekt pt. ?Etyka i kultura przedsiębiorczości w małych i średnich przedsiębiorstwach?, złożony przez Instytut Badań nad Demokracją
i Przedsiębiorstwem Prywatnym oraz Krajową Izbę Gospodarczą, wygrał i był finansowany przez Unię Europejską. Poprzez ten program chcieliśmy wypromować firmy, które działają etycznie i jednocześnie pokazać, że takie działanie przyczynia się do sukcesu firmy. Pierwsza edycja programu, przeprowadzona w 1998 r. była skierowana do MSP. Od drugiej edycji, a więc już w rok później program przyjął formułę otwartą dla wszystkich przedsiębiorstw, niezależnie od liczby pracujących.
Program ?Przedsiębiorstwo Fair Play? skupia firmy z różnych branż. Do kogo jest kierowany? Czy każda firma może wziąć w nim udział? Jakie warunki musi spełnić?
? Tak, uczestnikami programu są firmy z wielu różnych branż. W programie może wziąć udział każde przedsiębiorstwo, które prowadziło działalność gospodarczą co najmniej przez cały rok poprzedzający daną edycję oraz posiada siedzibę w Polsce.
Jak wygląda procedura zgłaszania i etapy kwalifikacji kandydata do tytułu ?Przedsiębiorstwo Fair Play??
? Firma, która chce się zgłosić do danej edycji programu powinna złożyć deklarację udziału w biurze programu w określonym dla danej edycji terminie. Następnie firma poddawana jest dwustopniowej weryfikacji. W I etapie weryfikowane są informacje zawarte w ankietach, w których przedsiębiorcy szczegółowo prezentują swoją działalność, odpowiadając na szereg pytań dotyczących m.in. relacji z klientami, kontrahentami, pracownikami i społecznością lokalną. Firmy są również proszone o przedstawienie stosownej dokumentacji dowodzącej m.in. terminowości wywiązywania się z podjętych zobowiązań. W II etapie odpowiednio przygotowani merytorycznie audytorzy przeprowadzają audyty certyfikacyjne w firmach. Dodatkowym elementem weryfikacji jest badanie klientów i kontrahentów firm. Suma przyznanych przez audytorów, klientów i kontrahentów ocen decyduje o rekomendacji przedsiębiorstwa do tytułu i certyfikatu ?Przedsiębiorstwo Fair Play?.
A jakie są kryteria oceny firm?
? Program skierowany jest do przedsiębiorstw, które w swojej działalności przestrzegają zasad etyki, to znaczy postępują rzetelnie wobec wszystkich grup interesariuszy firmy, potrafią usatysfakcjonować odbiorców, ułożyć współpracę z kontrahentami i nie mają zaległości w regulowaniu wobec nich zobowiązań. Laureatami programu ?Przedsiębiorstwo Fair Play? mają też szansę zostać firmy, które terminowo wywiązują się ze zobowiązań wobec skarbu państwa, uczciwie i rzetelnie reklamują się, jednocześnie nie dyskredytując konkurencji. Ponadto stwarzają swoim pracownikom warunki sprzyjające zarówno efektywnej pracy, jak i rozwojowi zawodowemu, są wrażliwe na potrzeby środowiska lokalnego oraz aktywnie uczestniczą w przedsięwzięciach charytatywnych, a ich działalność jest przyjazna dla środowiska naturalnego.
Odnieśliśmy wrażenie, że wśród laureatów ?Przedsiębiorstwo Fair Play? liczną reprezentację posiada branża budowlana. Czy tak jest rzeczywiście, w porównaniu
z innymi branżami? Jakie czynniki, Pana zdaniem, decydują o popularności programu w naszej branży?
? Tak faktycznie jest. Najliczniejszą grupę Laureatów, w ubiegłorocznej XIII edycji, stanowiły firmy działające w branży: budownictwo ogólne, roboty budowlane, usługi developerskie ? były to aż 84 firmy. Myślę, że powód jest identyczny jak w przypadku pozostałych branż a mianowicie ogromna konkurencja a co za tym idzie potrzeba wyróżnienia się spośród innych podmiotów. Dlatego dobrze się dzieje, że obecnie firmy mogą zapewnić sobie przewagę konkurencyjną, już nie tylko, poprzez atrakcyjność technologiczną, cenową czy organizacyjną, ale również uczestnicząc w prestiżowych programach, konkursach czy inicjatywach gospodarczych. Firmy przystępując do takich programów mają z reguły świadomość, że w wyniku przeprowadzenia przez organizatorów konkretnych czynności weryfikacyjnych i promocyjnych, są w stanie wiele zyskać. Z rozmów z Laureatami programu ?Przedsiębiorstwo Fair Play?, wiem, że program ?Przedsiębiorstwo Fair Play? wzmacnia ich wizerunek i prestiż i przyczynia się do ich sukcesu ekonomicznego.
Czy kryzys gospodarczy wpłynął na aktywność firm w staraniach o tytuł ?Przedsiębiorstwo Fair Play?? Czy trudniej było firmom przejść proces weryfikacji i czy liczba zgłoszeń była porównywalna do lat poprzednich? Jak Pan sadzi, czy w czasach kryzysu etyka w biznesie nadal jest obecna?
? Tak, sytuacja gospodarcza spowodowała, iż w ubiegłym roku było mniej uczestników programu, aczkolwiek nie był to duży spadek. Jeśli chodzi o obecność etyki w biznesie w czasach kryzysu, to myślę, że nawet jest ona w nim bardziej obecna niż kiedykolwiek. W trudniejszych czasach tylko uczciwe firmy, postępujące zgodnie z zasadami fair play mają szansę przetrwać. Właściwe stosunki ze wszystkimi interesariuszami firmy przekładają się na wzrost sprzedaży, wyższy zysk czy możliwość wejścia na nowe rynki. Te elementy z kolei gwarantują przetrwanie na rynku. Co do procesu weryfikacji, to z roku na rok liczba odrzuconych firm w procesie weryfikacyjnym maleje. Wynika to z tego, że przedsiębiorstwa zgłaszające się do programu są coraz bardziej świadome swoich mocnych stron oraz przestrzegania zasad określonych przez nasz program.
Podsumowując, proszę powiedzieć: Dlaczego warto zostać Przedsiębiorstwem Fair Play? Jakie korzyści daje certyfikat?
? Tytuł i certyfikat ?Przedsiębiorstwo Fair Play? są skutecznymi narzędziami budowania wizerunku firmy. Przedsiębiorstwa, otrzymując certyfikat, przede wszystkim dokumentują swoje rzetelne podejście do interesariuszy. Kontrahenci, wybierając firmy do współpracy, decydują się na wspólne przedsięwzięcia z przedsiębiorstwami, które dają dużą gwarancję wywiązania się ze zobowiązań wobec partnerów biznesowych, a tytuł ?Przedsiębiorstwo Fair Play? jest na tyle czytelny, że wspomaga również krajowe projekty biznesowe na całym świecie. Z informacji, które otrzymujemy od firm wynika również, że otrzymanie tytułu ?Przedsiębiorstwo Fair Play? wspiera budowanie zespołów pracowniczych, identyfikujących się z celami działania firmy, zespołów, na które przedsiębiorcy mogą liczyć w krytycznych chwilach. Z tytułu są dumni zarówno właściciele firm, jak i ich pracownicy. Małe firmy zwracają uwagę na korzyści wynikające z lepszego ułożenia sobie stosunków nie tylko z pracownikami, ale także z klientami i kontrahentami, w oparciu o wymagania związane z uzyskaniem tytułu ?Przedsiębiorstwo Fair Play?. Jako organizatorzy promujemy uczestników poprzez prasę, radio, TV oraz Internet. Tylko w 2010 r. ukazało się ponad 350 materiałów prasowych na temat programu i jego laureatów oraz wyemitowano blisko 20 materiałów radiowych i telewizyjnych. Informacje ukazywały się w najbardziej prestiżowych tytułach ogólnopolskich, tzn.: w Dzienniku Gazecie Prawnej, Gazecie Wyborczej, Rzeczpospolitej oraz na stronach Polskiej Agencji Prasowej. Materiały emitowano także w większości wiodących tytułów o zasięgu wojewódzkim. Laureaci programu mogą nawiązać bezpośrednie kontakty z ?Gminami Fair Play?, m.in. na dorocznej gali ?Przedsiębiorstw i Gmin Fair Play?, którą tradycyjnie organizujemy w Sali Kongresowej w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.
Dziękuję za rozmowę.
Joanna Chrapkowska-Smoter
|
